رعایت بهداشت دهان و دندان از نوزادی و با رویش اولین دندان های شیری آغاز می شود و تا سنین کهنسالی ادامه پیدا می کند. تمیز کردن دندان ها به طور کامل و رعایت بهداشت دهان در ابتدا توسط والدین برای فرزندان شروع میشود و تا سنین کودکی و اوایل نوجوانی با نظارت آنان ادامه پیدا می کند. لزوم آگاهی کافی در این زمینه ، مطالعه مطالبی از این دست مطالب خالی از لطف نیست …
نوزادی:
۱- اقدام به حذف پلاک با رویش اولین دندانهای شیری شروع میشود.
۲- تمیز کردن دندان‌ها بطور کامل توسط والدین انجام میشود.
۳- پاک کردن و ماساژ لثه قبل از رویش دندان باعث برقراری فلور دهانی سالم شده و به رویش دندان کمک می‌نماید که این کار توسط گاز مرطوب انجام میشود.
۴- مسواک نرم فقط در صورتی که والدین احساس راحتی کنند توصیه میشود ولی استفاده از خمیردندان ضروری نیست و از پاک‌کننده‌های بدون فلوراید می‌توان استفاده کرد.
۵- اولین ملاقات دنداپزشکی کودک در حدود زمان رویش اولین دندان یا در نهایت ۱۲ ماهگی است که اهداف این ملاقات دستورات بهداشتی به والدین، بررسی وضعیت فلوراید و دستورات غذایی و کاهش اضطراب آینده کودک و والدین می‌باشد.
نوپا ۱ تا ۳ سالگی:
۱- مسواک برای برداشت پلاک لازم است.
۲- والدین مراقب اصلی بوده و اعمال بهداشتی کودک را انجام می‌دهند.
۳- اگر تماس دندان‌ها بسته باشد ممکن است نخ دندان لازم باشد.
پیش‌دبستانی ۶-۳ سالگی:
۱- مسئولیت اصلی بهداشتی دهان با والدین است هرچند کودک پیشرفت زیادی کرده است.
۲- مراقب بلع فلوراید در خمیردندان‌ها باشید.
۳- خمیردندان فلورایددار در ۳ سالگی معرفی میشود.
۴- کاربرد نخ دندان از این سن شروع میشود.
۵- ژل و دهان‌شویه‌های خانگی فلوراید در موارد پوسیدگی متوسط تا شدید توصیه میشود ولی استفاده از دیگر مواد شیمیایی برای کنترل پلاک توصیه نمی‌گردد.
سن مدرسه ۶ تا ۱۲ سالگی:
۱- در این سن بطور بارزی کودک مسئولیت‌پذیرتر میشود.
۲- والدین به جای انجام بهداشت، نظارت فعالانه‌ای دارند.
۳- در نیمه دوم این مرحله ۱۲-۹ سالگی کودک می‌تواند مسواک و نخ دندان را به تنهایی اما با نظارت فعالانه والدین انجام دهد.
۴- استفاده از خمیردندان فلورایددار ضروری است.
نوجوانی ۱۹-۱۲ سالگی:
۱- با وجود کسب مهارت لازم، انجام بهداشت دهان در سن نوجوانی مشکل بزرگی است چون نوجوان در سن حساسی بوده و رفتار طغیان‌گرانه دارد.
۲- رابطه بین انگیزه برای رعایت بهداشت دهان و اعتماد به‌نفس نشان داده شده. چون اعتماد به‌نفس در سن ۱۴-۱۱ سالگی کاهش می‌یابد و کنترل پلاک مشکل‌تر میشود و از طرفی عادات غذایی بد و تغییرات هورمونی بلوغ نیز احتمال پوسیدگی و التهاب لثه را در نوجوانان افزایش می‌دهد.
۳- آگاهی دادن به نوجوان در مورد کنترل پلاک و اشاره به رسیدگی به ظاهر او می‌تواند کمک‌کننده باشد.
سطوح دندانی عاری از پلاک ابتدا دچار پوسیدگی نمی‌شوند. برداشت روزانه پلاک با استفاده از نخ دندان و مسواک زدن و دهان‌شویه بهترین تمهیداتی است که می‌توان به کمک آن هم جلوی پوسیدگی و هم جلوی بیماری‌های پریودنتال را گرفت.
پوسیدگی بیماری قابل پیشگیری است و معمولاً از مینا آغاز شده و سرعت پیشروی روی آن در مراحل اولیه کند است و ایجاد حفره در مراحل آخر بیماری رخ می‌دهد البته اگر پیش از تشکیل حفره بتوان محیط دهان را مناسب کرد امکان جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی وجود دارد.
تمیز کردن سطح بین دندانی بعد از مسواک زدن ضروری است که وسایل متعددی از جمله مسواک‌های بین دندانی flash shoulder، نخ دندان استفاده می‌گردد.
