شش نکته مهم در درمان ارتودنسی که بیماران باید بدانند

درمان ارتودنسی به عنوان یکی از رایج‌ترین روش‌های رفع ناهنجاری‌های دندان ، همیشه نکات مهمی در کنار خود دارد که فکر بیماران را به خود مشغول می‌کند. ما در این مطلب و در ادامه مقالات مربوط به ارتودنسی به چند پرسش متداول بیماران پاسخ داده‌ایم. اگر به تازگی قصد انجام ارتودنسی دارید، خواندن این پست را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

کشیدن دندان در ارتودنسی لازم است؟

معمولاً متخصصان ارتودنسی غرب تهران سعی دارند که درمان ارتودنسی را بدون کشیدن دندان انجام دهند؛ ولی گاهی در جلوزدگی بیش از حد دندانی، به‌هم‌ریختگی‌های شدید دندانی و کمبود طول قوس، ناچار به کشیدن دندان می‌شویم. معمولاً دندان آسیای اول یا دوم کوچک کشیده می‌شود که در زیبایی نقش خیلی خاصی ندارند. اگر درمان نزد متخصص ارتودنسی انجام شود، کشیدن دندان با هدف ایجاد فانکشن، ثبات و نتایج ایدئال در پایان درمان و نیز زیبایی بیشتر برای چهرۀ بیمار صورت می‌گیرد. گفتنی است که فضای این دندان کشیده‌شده کم‌کم و به‌مرور زمان بسته می‌شود. بنابراین جای نگرانی وجود ندارد.

آیا بعد از ارتودنسی دندان‌ها لق می‌شوند؟

معمولاً بعد از شروع ارتودنسی بیماران احساس لقی در دندان‌هایشان دارند. حرکت دندان‌ها در جهت قرارگیری در جای مناسب و برگشتن به قوس اصلی دندانی و اعمال فشار برای اصلاح ناهنجاری‌های موجود، باعث لقی مختصر می‌شود. حرکات ارتودنتیک دندان نه‌تنها مستلزم تغییر و ری مدلینگ استخوان اطراف دندان‌هاست، بلکه در طی آن نیازمند بازسازی الیاف اطراف دندان است.

هم‌اکنون که دندان در حال حرکت و جا‌به‌جایی است، فشارهای واردشده به بافت پریودنتال و استخوان اطراف دندان باعث پهن‌ترشدن و تاحدودی از‌هم‌گسیختگی مختصری در الیاف آن ناحیه می‌شود. این فشار آهسته و پیوسته است و در حرکت دندان به‌سوی جایگاه اصلی و قرارگیری آن در قوس فکی مؤثر است. هرقدر که میزان نیروهای ارتودنسی شدیدتر باشد، میزان احساس لقی افزون‌تر خواهد بود. با نزدیک‌شدن به پایان دورۀ ارتودنسی، استخوان تخریب‌شدۀ اطراف دندان مجدداً در حال ساخته‌شدن است و با غشا و بافت‌های اطراف خود پیوند می‌خورد و مستحکم می‌شود و کم‌کم این احساس لقی از بین می‌رود.

چرا بعد از درمان ارتودنسی درد داریم؟

وقتی براکت و سیم‌ها داخل دهان بیمار گذاشته می‌شوند، مدتی طول می‌کشد تا فرد به وجود این اجسام خارجی داخل دهانش عادت کند. بنابراین احساس ناراحتی و ناخوشایندی در اوایل درمان دارد و با گذشت زمان این احساس برطرف می‌شود. علاوه بر آن در اطراف دندان‌ها بافت‌های نرمی وجود دارند که از دندان محافظت می‌کنند. نیروهای واردشده در درمان ارتودنسی به تاج، ریشه و بافت پریودنتال اطراف دندان فشار وارد می‌کند که این فشارها گاهی همراه با درد است و به‌خصوص در اوایل شروع درمان شایع‌تر است.

معمولاً پس از هر دوره چکاپ و جابه‌جایی سیم و کش‌ها، ممکن است درد مجدداً غالب شود (که این حس بیشتر در اوایل درمان دیده می‌شود) و نیز بیمار احساس خارش ملایم در ناحیۀ دندان و لثه می‌کند و دندان‌ها به فشار کاملاً حساس می‌شوند. به‌طوری‌که گازگرفتن جسمی سخت مانند میوهای سفت همچون سیب یا لقمه‌های سفت و بزرگ و... سخت می‌شود. البته که با وجود سیم و براکت باید از خوردن میوه‌های سفت و لقمه‌های بزرگ امتناع کنید؛ ولی این حس در بین افراد مختلف متفاوت است. بعضی از بیماران حتی با کاربرد نیروهای نسبتاً سنگین نیز هیچ دردی احساس نمی‌کنند.

این اتفاق ادامه‌دار و آزاردهنده نیست و در مراحل ابتدایی درمان، با صلاحدید پزشکتان و تجویز مسکن کاهش می‌یابد و با گذشت دو هفته تا یک ماه کاملاً برطرف می‌شود.

آیا درمان ارتودنسی محدودیت سنی دارد؟

خیر. درمان ارتودنسی را می‌توان در هر سنی و با هدف رفع یک مشکل خاص (مثل چرخیدن یک دندان به سمت مخالف) یا تمامی مشکلات دندانی، انجام داد. درمان‌های ارتودنسی معمولاً جامع هستند؛ یعنی هدف از درمان دستیابی به بهترین اکلوژن ممکن، بهترین شرایط زیبایی صورت و بیشترین ثبات است. در دوران نوجوانی، یعنی هم‌زمان با رویش آخرین دندان‌های دائمی زمان مناسبی است.

دلایل خوبی برای انتخاب این زمان وجود دارد. در این مقطع سنی هنوز بیشتر بیماران رشد باقی‌ماندۀ کافی برای بهبود روابط فکی دارند و تمام دندان‌های دائمی را می‌توان به کنترل درآورد و در موقیعت خود قرار داد. مورد مهم دوم این است که ازلحاظ روانی و اجتماعی، بیماران واقع در این گروه سنی، اغلب به مرحله‌ای از تکامل رسیده‌اند که برای درمان دارای انگیزۀ شخصی باشند.

وجود انگیزۀ شخصی برای جلب همکاری فرد در مراجعۀ مرتب و مکرر، استفاده از وسایل ارتودنسی و رعایت بهداشت، ضروری است. در این گروه سنی بیمار و والدین صبر و حوصلۀ بیشتری در مقایسه با بقیۀ مراحل سنی خود نشان می‌دهند. ولی به‌طور‌کلی در همۀ سنین، بسته به شرایط دندان و استخوان فرد، می‌توان درمان‌های مختلفی از ارتودنسی را به او ارائه داد.

:درمان ارتودنسی همراه با جراحی (ارتوسرجری)

با پیشرفت‌هایی که در جراحی فک و صورت حاصل شده، اولاً می‌توان بعضی بی‌تناسبی‌های موجود در صورت که در گذشته امکان رفع آن‌ها نبود اصلاح کرد. ثانیاً روش‌های تجسم رایانه‌ای موجود، موجب شده تا ارتودنتیست بتواند ملاحظات مربوط به صورت را با بیماران در میان گذارد. در حال حاضر برای تصحیح هر نوع مشکل استخوانی شدید، روش جراحی مناسبی وجود دارد.

دستیابی به نتایج خوب و ایدئال در بیمارانی که مشکلات فک و استخوانی شدید دارند، مستلزم هماهنگی دقیق بین متخصص ارتودنسی و متخصص جراح فک و صورت است. در بیمارانی که علاوه بر به‌هم‌ریختگی دندانی، دِ فرمیتی‌های شدید در چانه، گونه یا استخوان فکی خود دارند یا بیمارانی که مشکلات ژنتیکی در رشد ناحیۀ فک دارند، افرادی که در گازگرفتن، جویدن یا بلع غذا دچار مشکل هستند، افرادی که فک پایین آن‌ها بیش‌از‌حد عقب یا جلو آمده و... درمان جراحی و ارتودنسی باهم و در راستای هم صورت می‌گیرد که به این نوع درمان ارتوسرجری گویند.

:ریتینر یا پلاک‌های نگهدارندۀ ارتودنسی

پس از به‌پایان‌رسیدن دورۀ درمان ارتودنسی ، گاهی متخصص ارتودنسی، پلاک‌های نگهدارنده یا ریتینر را برایتان تجویز می‌کند. مسئلۀ مهم بعد از به‌پایان‌رسیدن درمان ارتودنسی ، جلوگیری از برگشت به‌هم‌ریختگی‌هاست. درواقع برگشت‌پذیری در این درمان جزو لاینفک است و میزان آن در افراد مختلف متفاوت است. ولی یکی از راه‌های جلوگیری از برگشت ناهنجاری‌ها، همین ریتینرها یا پلاک‌های نگهدارنده است که در حفظ موقعیت ایدئال و اصولی دندان‌ها که درپی ارتودنسی ثابت به دست آمده، به بیمار کمک می‌کند.

ریتینرهای ثابت، پشت دندان‌های جلویی، در فک بالا و پایین قرار می‌گیرد و مستلزم رعایت بهداشت خوب است. دستۀ دیگر ریتینرهای متحرک است که یا به‌صورت پلاک‌های پلاستیکی شفافی است که معمولاً طبق نظر پزشکتان شب‌ها هنگام خواب در دهان قرار می‌دهید یا ریتینر هالی است که شبیه به پلاک‌های متحرک ارتودنسی متشکل از سیم و اکریل است و درون کام و روی دندان‌ها می‌نشیند.

امروزه هدف از درمان ارتودنسی ، فقط دستیابی به بهترین اکلوژن دندانی ممکن یا فقط بهبود زیبایی صورت نیست، بلکه بقا و دوام هرچه بیشتر دندان‌ها نیز جزء اهداف اصلی است.به‌طورکلی هدف ارتودنسی نوین را می‌توان برقراری بهترین تعادل (بالانس) بین روابط اکلوزال، تأمین زیبایی دندان‌ها و صورت، ثبات نتایج به‌دست‌آمده، بقای طولانی‌مدت دندان‌ها و ترمیم سیستم دندانی دانست.

متخصصان و کادر درمانی ما در ارتودنسی غرب تهران (کلینیک دندانپزشکی درسان) اقدامات تشخیصی، درمانی و مراقبتی مرتبط با ارتودنسی را با کیفیت و دقت بسیار عالی به بیماران محترم ارائه می‌کنند.